JASO T 903 – Tiêu chuẩn mới nhất của Nhật Bản cho dầu nhớt xe máy và mô tô (MCO)
admin
Phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn dầu nhớt cho xe máy và mô tô (MCO-Motorcycle Oil) của Nhật Bản JASO T 903 sẽ giúp đảm bảo các nhà pha chế dầu nhớt phát triển sản phẩm bảo vệ được các động cơ 4 kỳ này. Các thay đổi chính yếu tập trung trong phiên bản cập nhật 2016 là chống lại hiện tượng rỗ mặt bánh răng do ma sát. Khuynh hướng tương lai để pha chế loại dầu nhớt này có gì khác so với hiện nay?
Với vị trí là nước sản xuất các nhãn hiệu xe gắn máy và mô tô chính trên thế giới như Honda, Yamaha, Suzuki,…Tổ chức Tiêu chuẩn Nhật Bản (Japanese Standards Organization – JASO) dẫn đầu trong quy định tiêu chuẩn dầu nhớt cho xe gắn máy và mô tô 4 kỳ (MCO). Được giới thiệu vào năm 1998, tiêu chuẩn này phân định rõ ràng sự khác biệt giữa dầu nhớt MCO và dầu nhớt cho xe hơi, tải nhẹ (PCMO- Passenger Cars Motor Oil).
Trong công nghiệp dầu nhớt PCMO tính năng tiết kiệm nhiên liệu được chú trọng rất cao bằng cách sử dụng độ nhớt thấp hơn và ma sát cũng vậy. Khuynh hướng này gây lo lắng khi màng dầu mỏng, thông thường sử dụng phụ gia biến tính ma sát, nếu dầu MCO cũng như vậy trong xe với bộ ly hợp ngâm dầu (ướt) sẽ gây trượt bộ ly hợp và rỗ mặt các bộ răng (nhông) truyền động. Đáp ứng yêu cầu đó, Hội các nhà chế tạo ô tô Nhật Bản (JSAE) thiết lập tiêu chuẩn cho dầu MCO là JASO T 903. Bộ tiêu chuẩn này đặt ra các giới hạn hay các thử nghiệm cơ bản để bảo vệ được động cơ xe máy và mô tô ngày nay.
JASO T 903 đánh giá 3 yêu cầu chính của dầu: tính chất vật lý (độ nhớt, chỉ số kiềm,..v.v.), tính năng sử dụng trong động cơ (oxy hóa, ăn mòn,..v.v) và đặt tính ma sát bộ ly hợp.
Đặc tính ma sát bộ ly hợp phân loại dầu theo mức độ tăng dần của ma sát JASO MA/MA1/MA2 hay ma sát thấp JASO MB chính là trung tâm của bộ tiêu chuẩn. Tiêu chuẩn này được soát xét vào các năm 2002, 2006, và 2011 để đảm bảo rằng dầu nhớt đáp ứng được theo sự phát triển của các hãng sản xuất động cơ.
Phiên bản 2016: lý do ra đời
Theo phiên bản 2011, dựa vào mức giới hạn ma sát, các nhà pha chế dầu nhớt thường phân loại sử dụng chung loại dầu ma sát thấp MB (thường dùng cho xe ga/scooter) giống như MA/MA1 là loại dầu thường sử dụng cho xe có bộ ly hợp ngâm dầu (ướt) hay xe số/côn. Điều này tùy theo cách vận hành đã có báo cáo gây nên hiện tượng trượt bộ ly hợp, và Hiệp hội các nhà sản xuất Ô tô Nhật Bản (JAMA) đã chú ý với các hãng sản xuất dầu nhớt tập trung vào OEMs (một dạng pha chế nhãn hiệu riêng như Honda chẳng hạn).
Một mối lo lắng khác đối với các loại dầu cho xe tay ga hay scooter, thông thường để đáp ứng tiêu chuẩn MB, nhà sản xuất sẽ tăng phụ gia biến tính ma sát làm giảm tính hòa tan của dầu gốc và phụ gia khác. Hiện tượng tạo thành các cặn không tan trong dầu rất thường gặp trong dầu xe tay ga, hình thành trong quá trình sử dụng. Thường cặn do oxy hóa các gốc polymere.
Trước những thách thức như vậy, JAMA và các hãng dầu MCO đã cập nhật và ban hành JASO T 903: 2016 vào cuối tháng 4 năm 2016.
Các thay đổi chính
Cho tiêu chuẩn 2016, JASO giới thiệu thử nghiệm ma sát ly hợp mới và loại dầu tham chiếu mới, phân định rõ ràng chất lượng dầu. Thêm vào đó giới hạn ma sát khắc khe hơn để không còn nhập nhèm giữa dầu MB và các loại MA. Đây là giai đoạn chuyển đổi giữa tiêu chuẩn 2011 và 2016, quá trình này sẽ kéo dài cho đến 30.4.2021 mới chính thức áp dụng JASO T 903:2016. Các thử nghiệm sẽ được tiến hành để đạt chứng nhận loại dầu phù hợp công bố.
Thử nghiệm rỗ mặt bánh răng/nhông (thợ sửa xe còn gọi là mẻ răng)
Sự khác biệt giữa dầu MCO và PCMO chính là do yếu tố này. Dầu PCMO chỉ bảo vệ động cơ, trong khi đó, dầu MCO sẽ bảo vệ động cơ, bánh răng (nhông) truyền động và cả bộ ly hợp. Do đó, dầu MCO thông thường phụ gia khắc nghiệt hơn, chứa thành phần phospho (800-1,200 ppm) xem như là nguyên tố cơ kim loại chống mài mòn bảo vệ các bánh răng.
